آزمون فلسفه پزشکی در المپیاد علمی دانشجویان علوم پزشکی: گزارش یک تجربه

مقدمه: المپیاد علمی دانشجویان علوم پزشکی بر حوزه هایی که نیاز به تفکر، تأمل، اندیشیدن، استدلال و حل مسأله دارند و در نظام آموزشی رسمی و ارزشیابی دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی نسبت به آن غفلت می شود، تمرکز دارد. المپیاد در سال های اولیه در سه حیطه تفکر علمی در علوم پایه، استدلال بالینی و مدیریت نظام سلامت برگزار شد. با توجه به این که جای حیطه ای که در آن تأمل و تحلیل فلسفی در مسائل حوزه سلامت مدنظر باشد خالی بود، تصمیم گرفته شد تا حیطه ای با عنوان فلسفه ی پزشکی به حیطه های قبلی افزوده شود. در این مقاله، مراحل مختلف فرآیند طراحی چارچوب نظری و چگونگی عملیاتی کردن المپیاد فلسفه پزشکی به تشریح بیان شده است. روش ها: طراحی حیطه فلسفه پزشکی برای المپیاد، در چهار فاز تدوین چارچوب طراحی سؤالات آزمون، تعیین موضوعات آزمون، طراحی سؤالات و برگزاری آزمون و داوری، صورت پذیرفت و در تابستان 1394 در هفتمین المپیاد علمی دانشجویان علوم پزشکی کشور، برای نخستین بار، آزمون های فلسفه ی پزشکی در دو مرحله انفرادی و گروهی اجرا شد. نتایج: با بهره گیری از اساتید رشته های مرتبط، در مدت 12 ماه چارچوب طراحی سؤالات آزمون با سه هدف ارزیابی دانش فلسفی، تحلیل فلسفی و مباحثه ی فلسفی تدوین شد. موضوعات این حیطه، هستی شناسی و معرفت شناسیِ سلامت و بیماری و تشخیص و درمان تعیین گردید. در بخش انفرادی، آزمون دانش فلسفی با 75 سؤال و آزمون تحلیل فلسفی با 4 سؤال برگزار شد. در مرحله انفرادی این آزمون، 106 دانشجوی رشته های مختلف علوم پزشکی از سراسر کشور شرکت کردند. در آزمون گروهی، هشت تیم سه نفره با مباحثه درباره ی سه مسأله با هم رقابت کردند. نتیجه گیری: برگزاری آزمون فلسفه پزشکی در المپیاد نشان داد که ایجاد و تقویت نگاه فلسفی در حوزه ی سلامت امکان پذیر است. شرکت گسترده ی دانشجویان علوم پزشکی سراسرکشور و همکاری اعضای هیات علمی نشان داد که فلسفه ی پزشکی می تواند به عنوان حوزه ای میان رشته ای در مباحث سلامت کشور مورد توجه قرار گیرد و آموزش و پژوهش در آن مورد عنایت جدی واقع شود.